Samen met Theo van der Heijden en Daniëlle van der Heijden werkte ik vier jaar aan dit bijzondere boek. De psychologie gaat er vanuit dat gezonde hechting en een emotioneel veilige start basisvoorwaarden zijn voor kinderen om zich te ontwikkelen. Uitgangspunt in de aanpak in dit boek is dat begeleiders van kinderen zorg kunnen dragen voor deze basis, als zij zorg dragen voor hun eigen emotionele welzijn. In het opvoeden van en werken met kinderen kun je soms in patronen schieten die zo’n veilige basis in de weg staan. Als je stress ervaart of je overvraagd voelt, val je soms ineens, ondanks al je professionele bagage, terug in ‘oud’ gedrag. Dan hoor je jezelf ineens een zinnetje zeggen dat je moeder altijd zei. Of je praat op net zo’n aanmatigende toon als je vader wel eens kon doen. Het boek biedt concrete handreikingen en inspiratie mee om hierin jezelf te ontwikkelen. Verhalen over waar leraren tegenaan lopen vormen de basis van het boek. Hier lees je meer over het boek en bijbehorende scholing en begeleiding.

illustratie Margreet de Heer

Wethouder Dijkman van Nissewaard: ‘Dit is een uniek project. Meestal gaan scholen samen als het ergens niet goed gaat. Daar is hier helemaal geen sprake van. Dit samengaan is een voorbeeld voor heel Nederland. Als wethouder van Nissewaard word ik daar heel blij van’.

Als een bijzondere en openbare school gaan samenwerken, staat het onderwerp ‘identiteit’ ineens hoog op de agenda. Wat ‘moeten’ we met de identiteiten van de oude scholen? Hoe gaat de identiteit van de nieuwe school eruit zien? Het zoeken naar deze nieuwe identiteit is een spannend en boeiend proces. Niet alleen omdat leerkrachten ineens bewuster gaan nadenken over hun eigen levensbeschouwelijke identiteit en die van hun school. Ook omdat ouders vaak betrokken worden bij dit soort trajecten. Resultaat: ouders, leerkrachten en directie gaan in gesprek over wat er voor hen toe doet op school. Lees verder…

In het openbaar onderwijs is er steeds meer belangstelling voor levensbeschouwelijk leren en vragen rondom de identiteit van de school. Immers:

• op de openbare school zitten vaak kinderen met verschillende levensbeschouwelijke achtergronden bij elkaar in de klas
• religie is veel in het nieuws en vraagt erom samen in de klas te verkennen hoe dit leerlingen persoonlijk raakt

Steeds meer leerkrachten in het openbaar onderwijs beseffen bovendien dat zij levensbeschouwelijk niet ‘neutraal’ zijn en dat dit ook helemaal niet hoeft. In de Noordoostpolder wonen van oudsher pioniers die niet bang zijn om met nieuwe dingen te experimenteren. Geen wonder dat het grote scholenbestuur in die regio, de Stichting Aves in Emmeloord, de eerste stichting in Nederland is die een identiteitsbegeleider voor de zeven openbare scholen in de stichting heeft aangetrokken. Lees verder.

Als je het boek aanschaft staat voorin een inlogcode voor het digitale deel van de methode. Op deze website vind je:

• de basiskennis over de zes Geestelijke Stromingen
• 200 toetsvragen over de basiskennis
• docentenhandleiding (downloadable)
• de vragen van het Hart&Zielprofiel in Word (zodat studenten de vragen uit het boek niet over hoeven te schrijven)

Handig is ook het Excelbestand met daarin alle verhalen uit deel B. Hierin kun je:

• de verhalen ordenen naar Levensbeschouwing
• dwarsverbanden zien tussen de kennisbasis Geestellijke Stromingen en de verhalen (bij ieder verhaal staat vermeld in welke paragraaf van de kennisbasis er naar wordt verwijzen)

Tot slot kun je het schema ‘Typen vragen voor levensbeschouwelijk leren’, dat in het boek op p. 98 en 99 helaas niet op één pagina paste, downloaden als PDF om te printen op A3.

Langzamerhand stromen de eerste reacties op het boek binnen. Een greep uit de eerste indrukken:

• “Als invaller gebruik ik jouw boek nog wel eens en afgelopen week vroeg een kind: Juf, heeft u dat boek met die mooie verhalen nog bij u? De gesprekken die volgen zijn vaak heel verassend en waardevol. (Dorien Uittenbogaard, leraar basisonderwijs)

• “Het boek ziet er aantrekkelijk uit. De illustraties zijn erg pakkend en geven een goed beeld van het hoofdstuk vanuit het perspectief van de auteur. Persoonlijk ben ik niet zo’n verhalenverteller. Maar dat hoeft met dit boek gelukkig ook niet. Per stroming is er een verhaal dat past bij de levensvraag.
  

  illustratie: Margreet de Heer

  De verhalen zijn niet te lang. Meestal 2 pagina’s. Hiermee wordt voor een deel voldaan aan mijn wens voor didactische handvatten. Ik mis nog wel verdere handvatten om een les mee vorm te geven. Hoofdstuk 6 (“Islam en dialoog in de klas”) vind ik erg sterk. In dit hoofdstuk worden de levensbeschouwelijke, culturele en pedagogische verschillen goed uitgelegd. Ook onderwerpen als ‘angst voor de islam’ en ‘minderwaardigheidsgevoel van moslims in Nederland’ komen aan bod. Wat mij betreft onderwerpen die actueel zijn en waarvoor ik handvatten zoek.” (Miranda, student aan de Saxion Hogeschool)

• “Kinderen ontwikkelen hun eigen levensbeschouwing en alle scholen kunnen kinderen hierbij goed ondersteunen. De overheid en de inspectie lijkt dit echter niet echt te zien. Zij stellen alleen de kennis van geestelijke stromingen verplicht. Het boek ‘Vragen stellen en verhalen vertellen’ van Tamar Kopmels sluit aan bij dit verplichte vak, maar zij doet veel meer.
  

  foto Stefan Claessens

  Zij gebruikt de verhalen uit de verschillende levensbeschouwelijke tradities om kinderen te helpen hun eigen levensbeschouwelijke identiteit te ontwikkelen. Dit kan zowel door zich te verbinden met een grote traditie (zij noemt dit Levensbeschouwing) of door een eigen particuliere levensbeschouwing te ontwikkelen (zij noemt dit levensbeschouwing). Op deze manier doe je recht aan de ontwikkeling van het kind én aan het belang van de grote tradities.” (Tom Schoemaker, opleidingsdocent aan de HAN)

In vakblad Narthex zal binnenkort ook een uitgebreide recensie verschijnen, meer daarover in de volgende Nieuwsbrief. Wil je de Nieuwsbrief ontvangen, meld je dan hier aan.

Op 6 april heb ik op de Ipabo in Amsterdam Verhalen vertellen en vragen stellen gepresenteerd. De middag werd geopend door de voorzitter van het College van Bestuur van de IPabo, Titia Bredée: “Ik vind het een eer dat Tamar Kopmels hier vanmiddag het symposium houdt en haar boek lanceert. Niet zozeer vanwege de i van iPabo, niet zozeer omdat we middenin de samenleving onze hogeschool hebben staan en haar boek daarover gaat, niet zozeer omdat de methode in haar boek Verhalen Vertellen en Vragen Stellen me uit het hart gegrepen is, neen, vooral omdat Tamar haar boek heeft geschreven vanuit het perspectief van de student en van daaruit geestelijke stromingen op een verfrissende wijze behandelt.”

Critical friends Erik Renkema, Petra van Helden en Tom Schoemaker bespraken vanuit hun expertise het boek. Lees hier de Pitch Erik Renkema bij Verhalen vertellen en vragen stellen, H2. De toetsvragen over de kennisbasis Geestelijke Stromingen werden op ludieke wijze gepresenteerd. Hier vind je meer nieuws over deze online onderdelen van de methode.

Tot slot werd het eerste exemplaar van het boek feestelijk overhandigd aan Ada Ruis, destijds voorzitter van de commissie Kennisbasis Geestelijke Stromingen.

Na ruim vijf jaar met veel plezier hoofdredacteur te zijn geweest, neem ik op 4 april afscheid van Kleur op school. Tijd voor een nieuwe uitdaging voor mij! Deze methode voor het basisonderwijs heb ik samen met mijn inspirerende redactie laten uitgroeien tot een volwaardige, frisse en eigentijdse methode. Kijk hier voor meer informatie.